Türkiye ile küresel ısınma arasındaki ilişkiyi çeşitli sorularla incelemeye çalışalım.
– Türkiye’nin küresel ısınmaya etkisi ne kadar?
Birleşmiş Milletler’in iklim değişiklikleri üzerine yakın zamanda yayımladığı bir rapora göre Türkiye, sera etkili gaz emisyonunun en çok arttığı ülke unvanını aldı. Paris’te iklim değişiklikleri konusundaki hükümetlerarası bir panelde sunulan rapora göre Türkiye’de 2004 yılında 294 milyon ton karbondioksit açığa çıkmış ve bu rakam 1990-2004 yılları arasında sera etkili gaz emisyonunda yüzde 72,4’lük rekor bir artış anlamına geliyor.
– Türkiye küresel ısınmanın sonuçlarından ne kadar etkilenir?
Guardian gazetesinde 2004 yılında yer alan küresel ısınma haritasına göre değişimden en az etkilenen bölgeler Türkiye ve Ortadoğu ile kıyı kesimleri hariç Kuzey Afrika. Greenpeace-Akdeniz, Türkiye Enerji Kampanyası sorumlusu Özgür Gürbüz’e göre ise 2050 yılında Türkiye’de ortalama sıcaklıklar yazları 2-3 derece, kışın 1-2 derece artacak, topraktaki nem kaybı yüzde 15 – 20 arasında olacak. Denizlerdeki seviye yükselmesi de 38 santimetreye kadar çıkacak.
Küresel ısınma sonucu Türkiye’nin öncelikle tarım yönünden olumsuz etkilenmesi söz konusu. Özellikle İç ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde yüzyıllardır alışılagelmiş ürünlerin yetişememesi, değişen iklime ayak uyduramayan bitki örtülerinin yok olması, erozyonun artması ve verimin düşmesi ile köylerden kentlere göçün hızlanması bekleniyor.
* * *
– Avrupa buz devrine girebilir mi? Türkiye bundan nasıl etkilenir?
Küresel ısınma ile ilgili bir senaryoya göre, tropikal bölgelerde daha fazla buharlaşan su kuzeyde daha çok yağmur yağmasına yol açacak; ayrıca özellikle Grönland’daki buzulların erimesi ile deniz suyunun tuz oranı azalacak ve su dibe çökecek kadar ağırlaşamayacak. İzlanda yakınlarındaki bu su asansörünün durmasıyla, İngiltere, Norveç, Finlandiya gibi ülkelere nispeten ılıman bir iklim sağlayan Kuzey Atlantik Akıntısı felce uğrayacak ve buz devrine girecek Avrupa’dan, iklim değişiminden etkilenmeyecek Türkiye’ye ve Ortadoğu ülkelerine göçler yaşanacak. AB ülkelerinin Türkiye’yi ne uzaklaştırıp, ne yakınlaştırarak, bir kol mesafesinde tutmasının ve giderek artan Türkiye’de ev sahibi olma isteklerinin bir nedeni de bu olasılık olmasın?
– Türkiye’nin küresel ısınmaya etkisi nasıl azaltılabilir?
Rüzgar, güneş, jeotermal ve hidroelektrik enerjisi potansiyeli son derece yüksek olan Türkiye, Almanya gibi yenilenebilir, temiz enerji kaynaklarına yönelmeli. Almanya bugün rüzgar enerjisinde 16 bin megavatlık bir güce ulaştı (Türkiye’de 20 megavat) ve 140 bin kişi rüzgar, güneş, küçük su santralleri gibi temiz enerji kaynaklarında çalışıyor. Ayrıca toplu taşımacılık, demiryolu ve deniz taşımacılığı teşvik edilip; evlerde ısı yalıtımı zorunlu hale getirilebilir.
