ulgenzekiok.fw

Sivrisineklerle nasıl mücadele edilmez? Milliyet Ege 09.07.2006

Sivrisineklerle nasıl mücadele edilmez

Bu sorunun yanıtı basit. Şu anda mücadele edildiği gibi edilmez, yani sadece yazın belli aylarında ve sadece uçkun da denen erişkin sivrisineklere yönelik sisleme yöntemi ile mücadele edilmez, daha doğrusu edilemez.


Şimdi zor olan soruyu yanıtlamaya çalışalım. Sivrisineklerle nasıl mücadele edilir? Sivrisineklerle etkin mücadele için önce bölgedeki üreme yerleri tespit edilmeli, larvalar ile uçkunların hangi böcek öldürücülerine, yani insektisitlere, duyarlı veya dirençli oldukları ve hangi mücadele yöntemlerinin kullanılabileceği belirlenmelidir.
Geçmişte, sivrisineklerle mücadele etmenin yolu bataklığı kurutmak, yani üreyebilecekleri su kaynağını yok etmek olarak düşünülürdü. Ancak bu eylemin doğanın ekolojik dengesini bozarak birçok canlı türünü olumsuz etkilediği görülünce terk edildi. Bugün için en etkili mücadele yöntemleri sivrisineğin larva evresine yönelik olanlar. Bu yöntemlerden ilki sivrisineklerin yumurta bıraktıkları ve hiç kurumayan durgun su kaynaklarına gambusia cinsi balık bırakmak. Kolay üreyen, farklı ısılara uyum sağlayan ve sivrisinek larvalarıyla beslenen bu balıkların tek dezavantajı kültür balıklarının yumurtalarını da yemeleri. Larvalara yönelik diğer bir yöntem de sivrisineklerin ürediği su kaynaklarına belli aralarla larvasit denen bazı ilaçların uygulanması. Hava yoluyla uygulanan ilaçlara oranla çok daha az ilacın yerel olarak uygulanması nedeniyle bu yöntemin çevreye zararı sınırlı olmasına karşın, etkinliği çok daha yüksek.
***
Gelelim şu anda Türkiye’de en yoğun olarak ve sıklıkla tek başına kullanılan uçkunlara yönelik sisleme yöntemine. Gelişmiş ülkelerde neredeyse hiç kullanılmayan bu yönteminin verdiği zararlar, sağladığı yararlardan çok daha fazla. Sonuçta hepsi birer zehir olan bu ilaçlar sadece sivrisineklere değil arı, yarasa, kuş gibi çok sayıda canlıya zarar vererek ekolojik dengeyi bozmakta. Ev ve işyerlerinde ilaçlama yapan şirketlerin iddia ettikleri gibi “insan sağlığına tamamen zararsız” bir insektisit bulunmadığı, ayrıca bazılarının insana çok zararlı olduğu veya doğadan uzun süre yok olmadığı bilinmelidir. Bu zehirlerin herhangi bir denetim, kısıtlama veya hukuki düzenleme olmaksızın uygulanabilmesi tüyler ürpertici. Üzerinde hiç durulmayan önemli bir konu da sisleme sonucu düşük dozda insektisite maruz kalan sivrisineklerde gelişecek insektisit direnci; yani bugün yeterli olan öldürücü dozun yarın yetersiz kalması.
***
Sivrisinekle mücadelenin etkin olabilmesi için sadece yaz aylarında değil yıl boyunca uygulanması; kış aylarında erişkinlerin barınabilecekleri yerlerin belirlenerek ilaçlanması ve larvasit uygulamalarına ilkbaharda başlanması gerektiği unutulmamalı.
Belediyelere önerim bu işin gerek teorisini, gerek pratiğini bilen biyologlara, özellikle de eski sıtma savaşçılara danışmaları…

Prof. Dr.Ülgen Zeki OK

Son Yazıları

Diğer Yazıları