Milliyet Ege 07.11.2004

Ne kadar gelişirsek gelişelim, atalarımızdan devraldığımız birçok özelliği içimizde barındırıyoruz, bazen hiç farkında olmasak da.
Hayvan davranışlarını inceleyerek insanınkilerle karşılaştıran bir zoolog olan Desmond Morris, ünlü kitabı “Çıplak Maymun”da (İnkılap Yayınevi) insanın tüylerini kaybetmiş bir maymun türü olduğunu ve davranışlarını ne kadar soylu nedenlere dayarsa dayasın, yine de baştaki o pek soylu olmayan güdülerinden vazgeçmediğini iddia eder.
Orman maymunundan düzlük maymununa, düzlük maymunundan avcı maymuna, avcı maymundan toprağa bağlı maymuna, toprağa bağlı maymundan kültür sahibi maymuna dönüşüm sırasında, dişi ve erkek ilişkilerinde de evrimsel bir süreç yaşanmıştır.

* * *

Dişi ve erkek avcı maymunların birbirlerine aşık olup birer çift oluşturmaları sonucunda, erkek yuvadan uzaklaştığında bile karşılıklı bağlılığın sürmesi sağlanmıştır.
Böylece erkekler arası cinsel rekabetin azalması sonucu işbirliği olanağı artmış ve doğan yavrular daha uzun süre ve daha iyi koşullarda bakım ve eğitim koşullarına sahip olmuşlardır.
Ancak Morris’e göre türümüzün bugünkü davranışları gözönüne alındığında, bu akım bir yere kadar gerçekleşmiştir ve primat dönemimize özgü bazı içgüdülerimiz, örtülü biçimde de olsa, su yüzüne çıkmaktadır.

* * *

Bir radyo aracılığıyla haberdar olduğum İngiltere’de yapılmış bir araştırmada da benzer sonuçlara ulaşılmıştır.
Araştırmaya göre alışveriş yapan kadınların, erkeklere oranla önemli ölçüde daha uzun sürede karar verdikleri, karar vermeden önce daha çok dükkan dolaşarak daha fazla ürün inceledikleri ortaya çıkmış.
Araştırmacılar bu davranış biçimlerini atalarımıza borçlu olduğumuzu iddia ediyorlar.
Vahşi atalarımızın “avcı” karakterindeki erkekleri, avlarını “hızla” yakalayıp, eşine ve çocuklarına getirmekle yükümlüydü (tıpkı alışverişini bir çırpıda halledip, kendini dışarı atan erkeklerimiz gibi); kadınlarsa “toplayıcı” özellik gösteriyorlardı.
Yakın bölgelerdeki meyve ve sebzeler olgunlaştığında “acele etmeksizin” onları toplayıp getirmekle görevliydiler. (Dükkanların indirim dönemlerini bekleyip, uygun fiyatlarla silip süpüren hanımlarımız gibi.)

* * *

Sonuç olarak… Beyler ve bayanlar, alışveriş esnasında lütfen eşlerinize kızmayın. Davranış biçimleri onların genlerinde var.
(Prof. Dr. Ülgen Zeki Ok’un kaleminden, okulgen@superonline.com)