Hürriyet Ege 08.08.2010

http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/15508431.asp?yazarid=201&gid=142

BİR toplumun gelişmişlik düzeyi hangi göstergelerle değerlendirilir?
Ortalama eğitim süresiyle mi? Yoksa haksızlıklara gösterilen tepkilerle mi? Kadınlara, öğretmenlere, sanatçılara ve bilim insanlarına verilen değer birer gösterge midir? Gelenekler, atasözleri, deyişler birer ipucu olabilir mi? Bir büyüğüm otobüs ve kamyonların şatafatlarıyla gelişmişliğin ters orantılı olduğunu söylemişti.
Toplum bireylerinin birbirlerine gösterdikleri saygı, hoşgörü veya tolerans da göstergedir belki… Gürültü konusunu ele alalım. Başkalarını rahatsız edici biçimde yüksek ses çıkarmanın, havaya (bazen de yanlışlıkla insanlara) ateş etmenin marifet sayıldığı bir toplumun gelişmişlik katsayısı nedir? Veya çocuğunun sünnet olmasını gecenin ikisinde “dat dat da da dat” diye konvoy halinde geçen arabalarla kutlandığı, kimsenin şikâyet etmeyi aklına getirmediği bir toplumun…
* * *
“Eğitim şart” sözcüklerinin dalga geçmek amacıyla kullanıldığı bir toplumun gelişebilmesi olası mı? “İyi bir eğitim” gerçek anlamda gelişebilmenin olmazsa olmazı değil mi? Bence gelişmişliğin en önemli göstergelerinden biri gri tonların farkına vararak, orta yolu bulabilmek… Eski sağlık bakanlarından rahmetli Yıldırım Aktuna televizyonda anlatmıştı. Şehir içinde 130 kilometre hızla giden şoförüne “Oğlum biraz yavaş” demiş, şoför 30’la gitmeye başlamış.
“Kantarın topuzunun fazla kaçması”, “vur deyince öldürmek” deyimleri ne güzel anlatıyor bizleri. İnsanlar kendileri için istedikleri hak ve özgürlükleri başkaları için de isteyebilseler; kendi gruplarının düşüncelerinin “tek değişmez doğru” olduğu düşüncesinden bir sıyrılabilseler… Gücü ellerine geçirenler, kendileri gibi düşünmeyenlerin haklarını gasp etmekten bir vazgeçebilseler.
Ya 130’la gidiyoruz, ya 30’la… Şunun 60’ını, 70’ini bir bulabilsek…
(Prof. Dr. Ülgen Zeki Ok’un kaleminden, okulgen@superonline.com)