9 Eylül Gazetesi, 09.09.2018
https://gazetedokuzeylul.com/sarbonla-ilgili-dogrular/
Özellikle sosyal medyada şarbonla ilgili birçok yanlış bilgi ve dedikodu dolaşıyor. Dedikodulara bir şey yapamam ama yanlış bilgileri düzeltmek için Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği tarafından hazırlanmış bilgi notunu özetlemenin yararlı olacağını düşündüm.
Bacillus anthracis bakterisinin yol açtığı şarbon enfeksiyonu, inek, koyun, keçi gibi hayvanlardan insanlara bulaşabilen ve bakterilerin ürettiği zehirlerle (toksin) ölüme yol açabilen bir hastalık. Türkiye’de giderek azalsa da hem hayvanlarda hem insanlarda görülebiliyor.
Bakterinin aktif çoğalan şeklinin dışında, oksijen ile temas ettiğinde oluşan, dış ortam koşullarına dayanıklı spor şekli var. Dünyanın birçok bölgesinde bulunan ve toprakta yıllarca canlı kalabilen bu sporlar, toprak kayması, sel gibi nedenlerle yüzeye çıkıp, ot yiyen hayvanlara bulaşarak salgınlara yol açabiliyorlar.
HANGİ HASTALIKLARI YAPAR? NASIL BULAŞIR?
Bulaşma yoluna bağlı olarak şarbon insanda 3 tür hastalık yapabilir:
1-Deri Şarbonu: Derideki kesik veya yaralardan bakterinin girmesi ile oluşan deri şarbonu, en sık görülen tablodur. Genellikle öldürücü değildir ve tedaviye iyi cevap verir. 1-7 gün içinde kaşıntı ile başlayan yaranın etrafı birkaç gün içinde şişer ve yara tipik siyah rengini alır. Baş ve kas ağrısı, ateş, kusma görülebilir. Yaradan sızan sıvı yolu ile başka bir insanın yaralı cildine bulaşması nadirdir.
2-Sindirim Sistemi Şarbonu: Bakteri taşıyan et, süt gibi ürünlerin iyi pişirilmeden veya çiğ tüketilmesi durumunda enfeksiyon, bağırsaklarda veya ağız-boğazda yerleşebilir ve tehlikelidir. Bağırsak şarbonunda enfekte gıdanın tüketilmesinden 2-5 gün sonra şiddetli karın ağrısı, bulantı, kanlı kusma, şiddetli ve bazen kanlı ishal gelişir. Ağız-boğaz şarbonunda ise üzeri gri-beyaz bir tabaka ile kaplı yara oluşur.
3-Akciğer Şarbonu: En tehlikeli hastalık tipidir. Çok sayıda şarbon sporunun havaya geçmesi ve solunması ile bulaşır. 2-5 gün içinde grip gibi başlar; hızla ateş, öksürük, ciddi nefes darlığı ve koma gelişir.
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Tüm şarbon hastaları hastaneye yatırılmalıdır. Akciğer ve bağırsak enfeksiyonu dışında hastalık, doktorların vereceği uygun antibiyotik tedavisine iyi cevap verir.
ALINMASI GEREKEN GENEL ÖNLEMLER
Hayvanlardaki hastalığın önlenmesi, insanların da korunmasını sağlar. Canlı hayvanların aşılanmaları, hastalık kaynağı saptanırsa gecikmeden kuralına uygun olarak imha edilmeleri, karantina koşullarına uyulması önemli!
Aniden ölen, hasta olan veya anormal davranışlar gösteren hayvanların et, süt, deri ve diğer ürünlerinin insanlar veya diğer hayvanlar tarafından tüketilmemeleri veya kullanılmamaları gerekli.
ALINMASI GEREKEN BİREYSEL ÖNLEMLER
1-Veteriner hekim denetiminde olmaksızın, kaçak kesilmiş hayvan et ve sakatatları tüketilmemeli; güvenilir kurum ve marketlerden kontrollü ve sertifikalı ürünler alınmalı.
2-Etler çok iyi pişirilmeli; düdüklü tencerede pişirmek en ideali.
3-Elinde yarası olanlar, çıplak elle ete; yün, deri, kemik gibi hayvansal ürünlere dokunmamalı, lateks eldiven kullanmalı.
4-Hasta hayvanların süt vermeleri güç olduğu için, süt ve süt ürünleri ile bulaşma riski düşüktür. İyi kaynatılmış, pastörizasyon veya UHT ile işlenmiş sütler güvenle tüketilebilir.
Benim de bir uyarım var! Sosyal medyada yer alan güvenilir kaynak’ ve bol mış’ içeren haberlere inanmayın ve bunları paylaşmayın. Örneğin “İzmir’de çok sayıda şarbon hastası var; et yemeyin, süt içmeyin” gibilerini!
Sağlıklı günler dileğiyle!
